2018-nji ýyldan bäri Merkezi Aziýanyň Sebitleýin Daşky Gurşaw Merkezi (CAREC) howanyň üýtgemegi bilen bagly we oňa uýgunlaşmak boýunça sebitleýin gepleşikleri geçirmek üçin Merkezi Aziýada Howanyň üýtgemegi boýunça konferensiýalaryny (CACCC) guraýar. 2025-nji ýylyň 13-15-nji maýynda paýtagtymyz Aşgabatda geçirilen bu maslahat “Merkezi Aziýada sebit we milli hereketler arkaly global howa maliýe maksatlaryna ýetmek” diýlip atlandyryldy.Bu konferensiýa, UNFCCC COP29 tarapyndan täze kabul edilen maksat boýunça ýakynda ylalaşylyşy ýaly howanyň ambisiýasyny hakyky herekete öwürmegiň möhüm roluna ünsi çekdi. Merkezi Aziýada howanyň durnuklylygyny ýokarlandyrmakda möhüm rol oýnaýan sebitleýin hyzmatdaşlyga aýratyn üns berilýär.Geçen ýylda bolşy ýaly, şu ýyl Gyzyl Haç we Gyzyl Ýarymaý Jemgyýetleriniň Halkara Federasiýasy, Türkmenistanyň Gyzyl Ýarymaý Milli Jemgyýeti bilen bilelikde “Merkezi Aziýada Raýat Jemgyýetiniň we Ýaşlaryň Klimat boýunça alyp barýan hereketleri” atly sessiýasyna gatnaşdy, şol ýerde Gyzyl Ýarymaý Jemgyýetleriniň ýaş meýletinçileriniň gazananlaryny paýlaşdy.Gyzyl Haç we Gyzyl Ýarymaý jemgyýetleriniň Halkara Federasiýasy, dünýädäki iň uly ynsanperwer gurama bolmak bilen howanyň üýtgemegi ýaşlaryň we meýletinçileriň dünýä derejesinde howanyň üýtgemegi bilen baglanyşykly meseleleri çözmeklik gatnaşmagy barada köp sanly strategiki resminama kabul etdi. Howanyň üýtgemegi boýunça aşakdaky ugurlara has-da aýratyn üns berilýär: Habarlylyk: Howanyň üýtgemeginiň täsirlerine düşünmek we bilimleri ýaýratmak; Hereket: Howanyň töwekgelçiligini azaltmak üçin amaly başlangyçlara gatnaşmak; Wagyz etmek: Karar kabul edýänlere öz seslerini ýetirmek. Maslahatda Merkezi Aziýadaky raýat jemgyýeti we ýaşlar tarapyndan klimat hereketleri boýunça paralel sessiýa geçirildi. Sessiýa Gazagystanyň Ekoforumynyň başlygy Swetlana Mogilýuk, Merkezi Aziýanyň raýat jemgyýeti guramalarynyň sebit klimat torunyň sebit utgaşdyryjysy Swetlana Mogilýuk ýolbaşçylyk etdi şeýle-de çykyş edenleriň arasynda 13-nji Durnukly ösüş maksatnamasynyň ýaşlar wekili Serwi Nuriýewa, Täjigistanyň Howa Ulgamy boýunça wekili (TajCN) Ýuriý Skoçilow, Özbegistanyň Ekologiki Hereketiniň Gözegçilik Toparynyň başlygy Tatýana Li, Gyrgyzystanyň Ýaşyl Bileleşiginiň başlygy Maral Sygynaliýewa, Gazagystanyň “Klimat biziň üçin” ýaşlar guramasynyň başlygy Alimhan Abulhan dagylar bardy.Gyzyl Haç we Gyzyl Ýarymaý Jemgyýetleriniň Halkara Federasiýasynyň Türkmenistandaky wekili Amangeldi Gapbarow Merkezi Aziýanyň döwletleriniň milli jemgyýetiniň meýletinçileri tarapyndan ýerine ýetirilen işler barada gürrüň berdi. Çykyşda aýdylşy ýaly Türkmenistanyň Gyzyl Ýarymaý Milli Jemgyýetiniň meýletinçileri her ýylda agaç ekmek kampaniýalaryna gatnaşýarlar, ekologiýa, howanyň üýtgemegi, adatdan daşary ýagdaýlar we howpsuzlyk boýunça mekdepleri mugallymlary çagalar üçin bilen bilelikde ýaryşlar, okuwdan daşary sapaklar geçirýärler. Şeýle hem konferensiýanyň dowamynda Merkezi Aziýanyň milli jemgyýetleriniň ileri tutulýan ugurlary ara alnyp maslahatlaşyldy: • Sebitde täze hyzmatdaşlygy we hyzmatdaşlygy ösdürmek we berkitmek.• Howanyň üýtgemegine uýgunlaşmak, gowşatmak we durnukly ösüş çäreleri öz içine alýan giňişleýin strategiýany işläp düzmek. Strategiýanyň işlenip düzülmegine we durmuşa geçirilmegine ýaşlaryň gatnaşmagy.• Uzakdaky sebitlere we jemgyýetlere ýaşlaryň gatnaşmagy bilen klimat bilen bagly taslamalarynyň geografiýasyny giňeltmek.Teklipler: Ýaşlaryň ses bermegini üpjün etmek we ýaşlaryň howanyň uýgunlaşmagy karar kabul etmegine manyly gatnaşyp we ýolbaşçylyk edip biljekdigine göz ýetirmek.Jemgyýetde işleýän meýletinçiler tarapyndan ýerli howa şertlerine goldaw bermek.Maliýe serişdesi iň ejiz adamlara we mätäç jemgyýetlere ýeter ýaly ýerlikli uýgunlaşma çärelerine maýa goýmak. Ýaşlary daşky gurşawy goramak üçin ýerli jemgyýetleriň çydamlylygyny güýçlendirip biljek esasy aktýorlar hökmünde ykrar etmek.
